- Zaloguj
Nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) to grupa przewlekłych schorzeń o podłożu autoimmunologicznym, które dotyczą milionów ludzi na całym świecie. Nie ulega wątpliwości, że NChZJ w znacznym stopniu wpływają na jakość życia pacjentów. Mimo rosnącej świadomości na temat tych chorób, wciąż istnieje wiele mitów, które mogą utrudniać dostęp do rzetelnych informacji, a tym samym skuteczne leczenie.
W niniejszym artykule postaramy się obalić najczęstsze mity oraz skonfrontować je z faktami na temat chorób zapalnych jelit. Koniecznie przeczytaj do końca!
Spis treści:
Choroby zapalne jelit mogą dotyczyć osób w każdym wieku – FAKT
Nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, mogą wystąpić u osób w każdym wieku. Choć najczęściej diagnozowane są u młodych dorosłych między 15. a 35. rokiem życia, dotyczą one zarówno dzieci, jak i osoby starsze. W ciągu ostatnich 25 lat liczba przypadków choroby zapalnej jelit wśród osób poniżej 18. roku życia wzrosła dwukrotnie. Przyczyny zwiększonej zapadalności na NChZJ wśród dzieci nie zostały w pełni wyjaśnione. Uważa się, że znaczącą rolę w rozwoju chorób autoimmunologicznych odgrywają zmiany w mikrobiocie jelitowej, wynikajace m.in. ze zmniejszonej ekspozycji na drobnoustroje w początkowych latach życia oraz wysoko przetworzonej diety. Należy również uwzględnić rosnącą świadomość na temat chorób zapalnych jelit oraz lepsze narzędzia diagnostyczne, które pozwalają postawić diagnozę na wczesnym etapie choroby.
NChZJ nie można całkowicie wyleczyć – FAKT
Niestety, nieswoistych chorób zapalnych jelit nie można obecnie całkowicie wyleczyć. Celem leczenia NChZJ jest osiągnięcie i utrzymanie remisji, czyli okresu wyciszenia objawów. Pomimo braku możliwości całkowitego wyleczenia, odpowiednia farmakoterapia, dieta i zmiana stylu życia mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów i zwiększyć szansę na utrzymanie długotrwałej remisji.
Styl życia ma znaczenie w NChZJ – FAKT
Styl życia odgrywa kluczową rolę zarówno w profilaktyce, jak i terapii nieswoistych chorób zapalnych jelit. Oprócz właściwej diety, równie ważne są regularna aktywność fizyczna, jakościowy sen, dbałość o rytm dobowy oraz zarządzanie stresem. Wszystkie te czynniki wywierają korzystny wpływ na mikrobiotę jelitową. Aktywność fizyczna wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego oraz zdrowie jelit. Istotnym aspektem w prewencji i terapii chorób zapalnych jelit jest również rezygnacja z używek. Wykazano, że palenie papierosów wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia choroby Crohna i może nasilać postęp choroby. Z kolei przewlekłe spożycie alkoholu przyczynia się do rozwoju dysbiozy jelitowej, zwiększenia przepuszczalności bariery jelitowej oraz nasilenia stanu zapalnego.
Stres może nasilać objawy choroby zapalnej jelit – FAKT
Nadmierny, przewlekły stres wywiera negatywny wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego, obniża odporność organizmu oraz przyczynia się do nasilenia stanów zapalnych. Zarówno silny, jak długotrwały stres może wpływać na aktywność choroby i nasilać objawy NChZJ. Badania sugerują, że stresujące wydarzenia oraz traumatyczne przeżycia mogą przyczyniać się do zwiększonego ryzyka rozwoju nieswoistych chorób zapalnych jelit, a wysoki poziom odczuwanego stresu może wiązać się z zaostrzeniem objawów.
Niestety, w dzisiejszym świecie nie jesteśmy w stanie całkowicie wyeliminować stresu ze swojego życia, natomiast możemy nauczyć się odpowiednio nim zarządzać. Pomocne mogą okazać się kontakt z naturą, techniki relaksacyjne (takie jak medytacja, joga czy ćwiczenia oddechowe), a także wsparcie psychologiczne i terapia poznawczo-behawioralna.
NChZJ to wynik niewłaściwej diety – MIT
Jednym z najczęstszych mitów dotyczących NChZJ jest przekonanie, że są one wynikiem niewłaściwej diety. Ważne jest, aby podkreślić, że dieta odgrywa kluczową rolę zarówno w zapobieganiu, jak i leczeniu choroby zapalnej jelit. Choć sposób żywienia może znacząco wpływać na nasilenie objawów oraz wspierać efektywność leczenia, nie jest on jedynym ani bezpośrednim czynnikiem wywołującym chorobę. Przyczyny rozwoju nieswoistych chorób zapalnych jelit są złożone i nierzadko stanowią połączenie wielu czynników: genetycznych, immunologicznych i środowiskowych.
Objawy NChZJ dotyczą wyłącznie jelit – MIT
Objawy nieswoistych chorób zapalnych jelit mogą być bardzo zróżnicowane w zależności od lokalizacji stanu zapalnego. Choć główne symptomy dotyczą jelit (bóle brzucha, biegunki, wzdęcia) choroby te mogą wywoływać także szereg innych dolegliwości spoza przewodu pokarmowego. U pacjentów mogą występować zapalenie stawów, zapalenie spojówek oraz zmiany skórne, takie jak rumień guzowaty czy bolesne owrzodzenia na skórze. Pacjenci z chorobami zapalnymi jelit bardzo często borykają się z niedoborami pokarmowymi, które mogą prowadzić m.in. do rozwoju anemii. Ponadto choroba przewlekła i towarzyszące jej objawy nierzadko wiążą się z utratą masy ciała, osłabieniem, zaburzeniami depresyjnymi oraz ogólnym pogorszeniem samopoczucia.
Gluten jest przyczyną rozwoju chorób zapalnych jelit – MIT
Obecnie brakuje badań, które potwierdzałyby związek między spożyciem glutenu a rozwojem nieswoistych chorób zapalnych jelit. Chociaż niektórzy pacjenci zgłaszają poprawę stanu zdrowia po wyeliminowaniu glutenu z diety, dotychczas nie udowodniono, że wywołuje on lub nasila objawy NChZJ. Redukcja objawów po przejściu na dietę bezglutenową może wynikać z ogólnego wpływu wysoko przetworzonej diety na rozwój stanu zapalnego lub z eliminacji innych potencjalnych czynników wyzwalających, niekoniecznie samego glutenu. Należy pamiętać, że indywidualna tolerancja na produkty może różnić się wśród pacjentów. Ważne jest, aby każda zmiana w diecie była dopasowana do zgłaszanych dolegliwości oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.
Każda osoba z NChZJ powinna unikać nabiału – MIT
Podobnie jak w przypadku glutenu, eliminacja nabiału z diety nie jest konieczna u wszystkich osób z chorobami zapalnymi jelit. Choć niektóre osoby mogą odczuwać nasilenie objawów po spożyciu produktów mlecznych, ta reguła nie sprawdzi się u każdego. Pacjenci z chorobą Leśniowskiego-Crohna są bardziej predysponowani do rozwoju nietolerancji laktozy niż osoby, u których stan zapalny jest zlokalizowany w obrębie jelita grubego. Ponadto, jeśli na etapie remisji pacjent nie zgłasza nasilenia objawów po spożyciu danego produktu, nie ma konieczności jego eliminacji. Warto pamiętać, że stosowanie diet eliminacyjnych niesie za sobą ryzyko niedoborów witamin i składników mineralnych (m.in. wapnia, żelaza, magnezu, cynku, witamin z grupy B), dlatego powinny być rozważane indywidualnie i stosowane pod okiem dietetyka klinicznego.
Osoby z NChZJ nie mogą prowadzić normalnego życia – MIT
Nie ulega wątpliwości, że objawy związane z chorobami zapalnymi jelit mogą znacząco wpłynąć na codzienność i jakość życia pacjentów. Jednak dzięki postępom w diagnostyce i skutecznym metodom leczenia, osoby z NChZJ mają szansę na uzyskanie długotrwałej remisji. Nowoczesne terapie, takie jak leki immunosupresyjne, leczenie biologiczne oraz chirurgiczne pozwalają na skuteczne kontrolowanie objawów i poprawę jakości życia. Równie istotną rolę pełnią odpowiednio dobrana dietoterapia oraz zmiany w stylu życia. Interdyscyplinarne podejście do leczenia oraz połączenie tych wszystkich aspektów pozwala pacjentom na aktywne życie i realizowanie swoich celów.
Jeżeli wolisz słuchać niż czytać, koniecznie zajrzyj do mojego Podcastu. A jeśli chcesz być na bieżąco z moimi podcastami, w których poruszam temat szeroko pojętej dietetyki i zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, zapisz się do Newslettera.
Zuzanna Dąbkowska
kontakt@blossomyou.pl
+48 602 216 139